کد مطلب:48717 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:39

گنجینه پرسمان » قرآن

شرح و تفسير آيه 40، سوره مبارك نمل را به اختصار بيان نماييد.

از ظاهر آية شريفه: قَالَ الَّذِي عِندَهُ عِلْمٌ مِّنَ الْكِتَـبِ...; (نمل،40) ]امّا[ كسي كه دانشي از كتاب ]آسماني[ داشت.... استفاده ميشود كه اين شخص يكي از نزديكان با ايمان و دوستان خاص حضرت سليمانغ بود و غالباً در تواريخ نام او را آصف بنبرخيا، وزير حضرت سليمان و وصي او نام بردهاند.

بنابراين در اين آية، دربارة كسي كه تخت ملكة سبأ را در كمترين مدت نزد حضرت سليمانغ آورد، با عبارت الذي عنده علم من الكتاب; كسي كه بخشي از علم كتاب را دارا بود تعبير شده است; در حالي كه در آية 43 سورة رعد در مورد پيامبر9 و گواهان بر حقانيت او چنين ذكر شده است: و مَن عنده علم الكتاب; و كسي كه در نزد او علم كتاب است.

در حديث از پيامبر اكرم در اينباره ميخوانيم: از حضرت از معناي الذي عنده علم من الكتاب ]كه در داستان حضرت سليمانغ بيان شده[ سؤال شد، فرمود: او وصي برادرم سليمان بن داود بود، عرض شد: و من عنده علم الكتاب از چه كسي سخن ميگويد فرمود: او برادرم عليبن ابي طالب است!(وسائل الشيعه، شيخ حر عاملي;، ج 27، ص 188، نشر مؤسسه آلالبيت:.)

اين تفاوت در علم من الكتاب است كه علم جزئي را بيان ميكند; در حالي كهعلم الكتاب اشاره به علم كلي دارد و بدين وسيله روشن ميسازد كه ميان آصف و اميرالمؤمنين عليچه اندازه تفاوت است؟!

لذا در روايات بسياري ميخوانيم كه اسم اعظم الهي هفتاد و سه حرف است كه يك حرف آن نزد آصف بن برخيا بود و توانست چنان خارق عادتي را انجام دهد; ولي نزد امامان معصوم: هفتاد و دو حرف آن است و يك حرف آن مخصوص ذات پاك خداوند است.(تفسير نور الثقلين، حويزي;، ج 5، ص 285، نشر مؤسسة التاريخ العربي / ر.ك: تفسير الميزان، علامه طباطبايي;، ج 15، ص 563، بنياد علمي و فرهنگي علامه طباطبايي; / تفسير نمونه، آيت الله مكارم شيرازي و ديگران، ج 15، ص 473، دارالكتب الاسلامية.)

خداوند متعال در بخش ديگري از آيه مذكور ميفرمايد: ...فَلَمَّا رَءَاهُ مُسْتَقِرًّا عِندَهُو قَالَ هَـَذَا مِن فَضْلِ رَبِّي لِيَبْلُوَنِيَّ ءَأَشْكُرُ أَمْ أَكْفُرُ وَ مَن شَكَرَ فَإِنَّمَا يَشْكُرُ لِنَفْسِهِي وَ مَن كَفَرَ فَإِنَّ رَبِّي غَنِيُّ كَرِيمٌ ;(نمل،40)...و هنگامي كه سليمان آن را ]تخت[ نزد خود مستقر ديد گفت: اين از فضل پروردگار من است تا مرا آزمايش كند كه آيا شكر او را به جا ميآورم يا كفران ميكنم و هر كس شكر كند، به نفع خود شكر ميكند; و هر كس كفران نمايد، پروردگار من، غني و كريم است!

هنگامي كه حضرت سليمانغ تخت ملكة سبأ را در يك چشم به هم زدن در نزد خويش ديد گفت اين از فضل خداوند من است و خداوند اين فضيلت را به من ارزاني داشت تا مرا امتحان كند كه شكر نعمتش را به جا ميآورم يا كفران نعمت ميكنم؟

از كلام مفسران و روايات اسلامي بر ميآيد كه آن شخص آصف بن برخيا بوده و منظور از علم كتاب، آگاهي او بر كتب آسماني است، و او آگاهي عميقي نسبت به كتب آسماني داشته است. برخي نيز گفتهاند او به لوح محفوظ آگاه بود و علم او از آن جا بوده است.(براي آگاهي بيشتر ر.ك: الميزان، علامه طباطبايي;، ج 15، ص 364ـ371، جماعة المدرسين في الحوزه العلمية في قم المقدس / تفسير نمونه، آيت اللّه مكارم شيرازي و ديگران، ج 15، ص 467ـ477، دارالكتب الاسلامية، تهران.)